Densytometria służy do oceny gęstości mineralnej kości i najczęściej stosowana jest przy diagnostyce osteoporozy. Choroba ta dotyczy coraz większej ilości osób dlatego warto wykonać badanie nawet jeśli nie mamy bezpośrednich objawów. W poniższym artykule podpowiemy, jak przygotować się na badanie gęstości kości, aby przebiegło sprawnie i w przyjemnej atmosferze.

Badanie densytometryczne - dlaczego się wykonuje?

Główne zastosowanie to diagnostyka osteoporozy i ocena skuteczności leczenia. Metabolizm wapnia w organizmie jest procesem ciągłym – masa kostna jest nieustannie rozkładana, wydalana przez organizm, po czym ponownie się kumuluje.

Jednak wraz z wiekiem, różne warunki mogą zwiększać tempo wypłukiwania wapnia. Skutkiem tego jest osteoporoza, czyli stan, w którym puste przestrzenie w tkance kostnej stają się szersze, w wyniku czego kości stracą swoją objętość.

W diagnostyce osteoporozy stosowana jest densytometria, która jest badaniem nieinwazyjnym, pozwalającym osiągnąć wysoką dokładność pomiarów.

Densytometria kości - wskazania do badania

Ryzyko złamań zależy od wieku, masy ciała, wcześniejszej historii złamań, rodzinnej historii złamań osteoporotycznych oraz problemów związanych ze stylem życia, takich jak palenie papierosów i nadmierne spożywanie alkoholu. Czynniki te są brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o leczeniu pacjenta.

Występowanie osteoporozy jest znacznie częstsze, gdy:

  • pacjent doznał złamania, np. kości udowej przy niegroźnym upadku,

  • pacjentka jest kobietą po menopauzie, w szczególności nieprzyjmującą leków zawierających estrogeny,

  • pacjentem jest mężczyzna po 50. roku życia, który ma problemy z odcinkiem lędźwiowy

  • pacjent jest kobietą lub mężczyzną, niezależnie od wieku, ze stanami klinicznymi związanymi z utratą masy kostnej, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekła choroba nerek lub wątroby,

  • pacjent przyjmuje leki sprzyjające utracie masy kostnej,

  • pacjent ma choroby endokrynologiczne lub cukrzycę typu 1 i 2.

Czy badanie gęstości kości wymaga specjalnego przygotowania?

Podobnie jak w przypadku większości badań rentgenowskich, badanie densytometryczne nie wymaga przygotowania i jest to jedno z podstawowych badań. Wystarczy ubrać się w wygodny, luźny strój i zdjąć biżuterię bezpośrednio przed badaniem. Należy też poinformować lekarza, jeśli niedawno wykonywane było badanie z użyciem środka kontrastowego i ile minęło dni po podaniu środka kontrastowego (na przykład do tomografii komputerowej).

Natomiast obecność metalowych implantów i metalowych konstrukcji w anatomicznym obszarze badania może prowadzić do błędnych wyników, ponieważ przeceniają one gęstość kości. W związku z tym konieczne jest omówienie możliwości przeprowadzenia badania z lekarzem.

W dniu badania nie należy zażywać suplementów wapnia, ponieważ to może zaburzyć wyniki.

Przebieg badania densytometrycznego - wskazania do badania i przeciwwskazania do badania

Badanie densytometryczne w celu oceny gęstości kości wykonywane jest szybko i bezboleśnie. W trakcie badania pacjent leży przez kilka minut pomiędzy dwoma generatorami rentgenowskimi. Aby zoptymalizować ułożenie ciała, stosuje się specjalne poduszki o różnych kształtach.

Zazwyczaj proszony jest o położenie się nieruchomo na stole pomiarowym i wstrzymanie oddechu na kilka sekund, aby uniknąć rozmycia obrazu podczas densytometrii odcinka piersiowego kręgosłupa lub żeber. Natomiast przy badaniu przedramienia pacjent siedzi, ponieważ to ułatwia otrzymanie odpowiednich wyników. Lekarz może wówczas dokonać najlepszej oceny skuteczności leczenia.

Samo badanie nie jest szkodliwe dla zdrowia pacjenta, aparat pozwala emitować małą ilość promieniowania. Densytometria jest badaniem nieinwazyjnym, to jedno z najczęstszych badań wykorzystywanych w diagnostyce osteoporozy. 

Densytometria kości - osteoporoza, kiedy spodziewać się wyników densytometrii

Densytometria, czyli badanie pomiarowe gęstości mineralnej kości (BMD - bone mineral density), jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych w ocenie osteoporozy. Na podstawie wyników densytometrii i innych czynników ryzyka, lekarz podejmuje decyzję czy należy rozpocząć leczenie osteoporozy. Najczęściej stosowane metody to:

  1. Farmakoterapia - leki przeciwosteoporotyczne są często przepisywane pacjentom z osteoporozą o wysokim ryzyku złamań. Mogą to być bisfosfoniany, selektywne modulatory receptora estrogenowego (SERM), denosumab, teriparatyd, raloksyfen i inne. Wybór leku zależy od indywidualnej sytuacji pacjenta i czynników ryzyka.

  2. Suplementacja - zarówno witamina D, jak i wapń są ważne dla zdrowia kości. Jeśli wyniki badań krwi wskazują niedobór tych składników, lekarz może zalecić zażywanie suplementów wapnia i witaminy D.

  3. Regularna aktywność fizyczna - regularne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających kości, takich jak chodzenie, bieganie, podnoszenie ciężarów lub ćwiczenia oporowe, może pomóc w zwiększeniu gęstości mineralnej kości.

  4. Zmiana stylu życia - unikanie palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu może mieć korzystny wpływ na zdrowie kości.

  5. Zdrowa dieta bogata w składniki odżywcze, takie jak wapń, witamina D, białko i inne minerały, może wspomagać zdrowie kości.

Podsumowanie

Densytometria jest badaniem do oceny gęstości mineralnej kości. Wskazań do wykonania densytometrii jest wiele. Należy jednak pamiętać, że wszelkie decyzje dotyczące leczenia osteoporozy powinny być podejmowane we współpracy z lekarzem, który udzieli informacji na temat stanu zdrowia pacjenta. Każdy przypadek i każdy pacjent jest indywidualny, dlatego istotne jest uwzględnienie czynników ryzyka, wyników densytometrii i innych aspektów zdrowia pacjenta.